Stent: Nedir, Neden Takılır, Nasıl Takılır?
Tıbbi teknolojideki hızlı gelişmeler, kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde yeni ve etkili yöntemlerin geliştirilmesine de olanak sağlamıştır. Bu yöntemlerden biri de "stent" adı verilen tıbbi araçların kullanılmasıdır. Stentler, tıkanmış veya daralmış damarları genişletmek ve kan akışını düzenlemek amacıyla kullanılmaktadır. Kalp krizi riskini azaltılması, ağrıların hafifletilmesi ve dolaşım sorunlarının düzeltilmesinde son derece önemli araçlardır.
Stent Nedir?
Stentler, ince tüp veya tel şeklindeki metal veya plastik yapılar olarak tanımlanmaktadır. Tıkanmış veya daralmış damarları genişletmek ve açmak amacıyla kullanılırlar.
Stentler, damarların iç yüzeyine yerleştirilmekte ve daha sonra genişletilerek sabitlenmektedir. Bu sayede damarlar açılmakta, kan akışı düzelmekte ve hastanın yaşam kalitesi artmaktadır.
Türleri Nelerdir?
Stentler, farklı tıbbi ihtiyaçlara ve uygulamalara göre çeşitli türlerde üretilmektedir. Her stent tipi, belirli bir amaç doğrultusunda kullanılmakta ve hastanın durumuna göre doktor tarafından seçilmektedir. Türleri aşağıdaki gibidir:
- İlaçsız Metal Stentler: Bu stentler genellikle paslanmaz çelik veya kobalt-krom gibi malzemelerden üretilmektedir. Damarın genişlemesi ve açılması amacıyla kullanılmaktadır. Balon anjiyoplasti işlemi sırasında tıkanan bölgeye yerleştirilmektedir. Ardından balonun şişirilmesiyle genişlemektedir. Bu stentler kalıcı olarak damarda kalmaktadır.
- İlaçla Kaplı Stentler: İlaçla kaplı stentler, metal stentlerin yüzeyine ilaç tabakası eklenen versiyonlarıdır. İlaç tabakası, damar içinde yeniden tıkanmayı önlemek için tasarlanmıştır. İlaç, damarın iç yüzeyine salınarak restenoz (tekrar tıkanma) riskini azaltmaktadır. İlaçla kaplı stentler, özellikle koroner arter hastalığının tedavisinde sıkça kullanılmaktadır.
- Çözünebilir Stentler: Bu stentler, belirli bir süre sonra vücut içinde çözünebilen malzemelerden üretilmektedir. Damarın açılmasını desteklerken zamanla vücut tarafından emilirler.
- Kapalı Hücre Stentler: Bu stentler, tellerden oluşan kapalı hücre yapılarına sahiptir. Damarın düzgün ve düzenli olmadığı durumlarda kullanılırlar. Kapalı hücre stentler, tıkanmış veya daralmış bölgelerde etkili bir şekilde genişleme sağlamaktadır. Damar yırtılması durumlarında ön planda kullanılan stent tiplerindendir.
Stent Neden Takılır?
Stentler, çeşitli tıbbi durumlar için kullanılmaktadır. Bu durumlar aşağıdaki gibidir:
- Koroner Arter Hastalığı: Kalp damarlarının tıkanması veya daralması sonucu oluşan koroner arter hastalığı, kalp krizi riskini artırmaktadır. Stentler, tıkanmış bölgelere yerleştirilerek kan akışını düzenler ve kalp krizi riskini azaltmaktadır.
- Periferik Arter Hastalığı: Bacak veya kol damarlarının tıkanması sonucu ağrı, yorgunluk ve hareket kısıtlılığı ortaya çıkabilmektedir. Stentler, bu damarları açarak dolaşımı düzeltir ve semptomları hafifletir.
- Beyin Damarları Tıkanıklığı: Beyin damarlarında oluşan tıkanıklıklar, inme riskini artırmaktadır. Stentler, beyine giden boyun damarlarını açarak kan akışını düzenleyebilmekte ve inme riskini azaltabilmektedir.
- Aort Anevrizması: Aort duvarının genişlemesi sonucu oluşan anevrizmalar, tehlikeli olabilmektedir. Stentler, anevrizmanın genişlemesini önlemek ve aortu desteklemek için kullanılabilmektedir
Stent Nasıl Takılır?
Stent takılması işlemi, genellikle "anjiyoplasti" veya "balon anjiyoplasti" adı verilen bir prosedürle gerçekleştirilmektedir. İşlem adımları aşağıdaki gibidir:
- Lokal Anestezi: Hastaya genellikle lokal anestezi uygulanmaktadır. Böylece hasta işlem sırasında ağrı veya rahatsızlık hissetmemektedir.
- Kateter Yerleştirme: İnce ve esnek bir tüp olan kateter, kasık veya kol damarlarından birine yerleştirilmekte ve tıkalı damara yönlendirilmektedir.
- Balon Anjiyoplasti: Kateterin ucundaki balon, tıkanmış veya daralmış bölgeye getirilmekte ve şişirilmektedir. Bu sayede damar genişlemekte ve kan akışı düzelmektedir. Ancak her zaman uygulanma şartı yoktur.
- Stentin Yerleştirilmesi: Balon şişirildikten sonra stent, darlık bölgesine ilerletilmektedir. Balonun şişirilmesiyle birlikte stent damara yerleşir ve genişler.
- Stentin Sabitlenmesi: Stent, damarın iç duvarına yerleştirilmekte ve sabitlenmektedir. Balon daha sonra çıkarılmaktadır. Ancak stent damarda kalmaktadır.
- Kan Akışının Kontrolü: Stent takıldıktan sonra kan akışının düzelip düzelmediği ve stentin doğru çalışıp çalışmadığı kontrol edilmektedir.