Nefes Darlığı (Dispne) Tedavisi
Sağlıklı bir yetişkinin dakikada 20 defaya kadar nefes alıp vermesi gerekmektedir. Bu, günde yaklaşık 30.000 nefes demektir. Sert bir egzersiz veya soğuk algınlığı zaman zaman bu düzende bir şaşma meydana getirebilse de normal durumlarda hiçbir zaman nefes darlığı hissetmemeniz gerekmektedir.
Nefes Darlığı (Dispne) Nedir?
Nefes darlığı (dispne), nefes alma sırasında hissedilen rahatsızlık, sıkıntı veya ağrı olarak tanımlanmaktadır. Birçok farklı nedenle ortaya çıkabilmektedir.
Nefes Darlığı (Dispne) Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Dispne belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Sıkıntılı nefes alma
- Nefes almanın ekstra çaba gerektirmesi
- Göğüs ağrısı
- Nefes alırken göğüs duvarında kasılma
- Nefes almak için kolların kullanılması
- Yavaş veya derin nefes alma
- Nefes almak için yüzün veya boynun genişlemesi
- Nefes alırken konuşma zorluğu
- Hızlı nefes alma veya hızlı nefes verme
Nefes Darlığının Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Nefes darlığının nedenini belirlemek için birçok farklı tanı yöntemi kullanılabilmektedir. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Fizik muayene
- Laboratuvar testleri
- Akciğer fonksiyon testleri
- Göğüs röntgeni
- Solunum yollarına ait testler
- Kardiyovasküler testler: Elektrokardiyogram (EKG), ekokardiyografi (EKO) veya kalp kateterizasyonu gibi testler
Dispne Hangi Durum ya da Hastalıklarda Ortaya Çıkar?
Dispne aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilmektedir:
- Anemi
- Obezite
- Zehirli gazlar
- İlaçların yan etkileri
- Akciğer hastalıkları: Astım, bronşit, amfizem, tüberküloz gibi
- Diğer sağlık sorunları: Diyabet, tiroid hastalıkları, depresyon
- Kardiyovasküler hastalıklar: Kalp yetmezliği, kalp kapakçık hastalığı, pulmoner emboli gibi
Akciğer Kaynaklı Nefes Darlığı Nedenleri Nelerdir?
Akciğer kaynaklı nefes darlığının nedenleri aşağıdaki gibidir:
- KOAH
- Akciğer kanseri
- Astım
- Zatürre veya akciğerde su toplanması
- Bronşit veya amfizem
Kalp Kaynaklı Nefes Darlığı Nedenleri Nelerdir?
Kalp kaynaklı nefes darlığının nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Mitral stenoz: Mitral kapakçığın daralması
- Kalp yetmezliği: Kalbin yeterli miktarda kan pompalamaması
- Aort stenoz: Aort kapakçığın daralması
- Pulmoner emboli: Pulmoner arterlere giden damarların tıkanması
- Kardiyomiyopati: Kalp kasının güçsüzlüğü
- Perikardit: Kalp zarının iltihaplanması
Nefes Darlığı (Dispne) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Nefes darlığı tedavisi, nedenine göre değişiklik göstermektir. Dolayısıyla öncelikle, nefes darlığının nedeni belirlenmelidir. Örneğin, astım ve KOAH gibi solunum sistemi hastalıkları olan kişiler ilaç kullanabilir. Nefes darlığının nedeni kalp rahatsızlığı ise, kalp tedavisi uygulanabilir. Sebebi obezite ise, kilo verme tedavisi uygulanabilir.
Nefes darlığının sebebi belirlenemiyorsa, nefes darlığını azaltmak için genel tedaviler uygulanabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
-
Dispne, geçici veya kalıcı olabilmektedir. Geçici nefes darlığı, genellikle ortaya çıkan bir sağlık sorununun tedavi edilmesiyle ortadan kalkmaktadır. Psikolojik kökenli nefes darlığıda genellikle geçicidir.
-
Kalıcı dispne ise, kalıcı bir sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkar. Bu nedenle tedavi edilse bile tamamen ortadan kalkmaz.
-
Nefes darlığının belirlenmesi için kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Klinik muayene
- Solunum hızının ölçülmesi
- Akciğer fonksiyon testleri
- Solunum derinliğinin ölçülmesi
- EKG ve EKO
- Oksijen satürasyonu
-
KOAH genellikle yıllar içinde gelişen bir hastalıktır. Söz konusu hastalığın başlangıç belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Dispne
- Öksürük
- Balgam çıkarma
- Solunum sesleri
-
Sigara kullanımı KOAH başlangıcında belirtileri tetikleyebilmektedir.
-
Kapalı ortamlarda nefes darlığı oluşabilmektedir. Bu, solunum yollarında tıkanıklık veya daralma, kalp yetmezliği gibi sağlık sorunlarının bir sonucu olabilmektedir. Ayrıca, kapalı ortamlarda hava kalitesi düşük olabileceği için alerjik reaksiyonlar, astım atakları gibi durumlarda da dispne oluşabilmektedir. Aynı zamanda panik atak, klostrofobi gibi rahatsızlıklarda da oluşabilmektedir.
-
Yatınca nefes darlığının oluşması, birçok faktör nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. En yaygın nedenler aşağıdaki gibidir:
- Ödem
- Kalp Yetmezliği
- Pnömomediastinum (Mediasten İçi Hava)
- Gastroözofageal Reflü (GERD)
- Parasomni (Uyku Bozuklukları)
- Pnömotoraks (Göğüs İçi Hava)