Kalp Krizi Anında Yapılması Gerekenler
Kalp krizi, kalbin bir bölgesine yeterli oksijenin ulaşmaması sonucu oluşan hasarın neden olduğu bir durumu ifade etmektedir. Acil müdahale gerektiren ciddi bir sağlık durumudur ve zamanın kritik öneme sahip olduğu bir durumdur. Bu nedenle kalp krizi anında doğru adımları bilmek hem olayın etkilerini azaltabilmekte hem de hayat kurtarabilmektedir.
Kalp Krizi Nedir?
Kalp krizi, kalp kasının yeterli oksijen alamaması sonucu oluşan bir durumdur. Bu genellikle koroner arterlerin tıkanması veya daralması nedeniyle gerçekleşmektedir. Koroner arterler, kalbin oksijen ve besinleri almasını sağlayan damarlardır. Eğer bu arterlerdeki kan akışı engellenirse, kalp kası etkilenmekte ve kalp krizi ortaya çıkmaktadır.
Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir?
Kalp krizinin temel nedeni genellikle koroner arterlerdeki tıkanma veya daralma sonucu meydana gelen oksijen ve kan akışının kısıtlanmasıdır. Bu durum genellikle ateroskleroz denilen bir süreç sonucunda gelişmektedir.
Ateroskleroz, arter duvarlarında plak adı verilen yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesine neden olan bir durumdur. Bu plaklar zamanla büyür ve arterleri daraltarak veya tıkayarak normal kan akışını engeller.
Kalp krizinin riskini artıran bir dizi faktör bulunmaktadır. Bu faktörler aşağıdaki gibidir:
- Sigara Kullanımı: Sigara içmek, arter duvarlarında plak birikimini hızlandırabilmekte ve ateroskleroz riskini artırabilmektedir.
- Yüksek Kolesterol: Yüksek kolesterol seviyeleri, arterlerde plak birikimine yol açabilmektedir.
- Yüksek Kan Basıncı: Yüksek tansiyon, arterlere zarar vererek ateroskleroz riskini artırabilmektedir.
- Diyabet: Diyabet, kalp krizinin riskini artırabilmektedir. Çünkü kan şekerindeki yüksek seviyeler arterlere zarar verebilmektedir.
- Aile Öyküsü: Ailesel kalp hastalığı öyküsü, bireyde kalp krizinin riskini artırabilmektedir.
- Yaş: Yaşın ilerlemesi, arterlerin esnekliğini kaybetmesine ve plak birikimine daha yatkın hale gelmesine neden olabilmektedir.
- Cinsiyet: Erkeklerde kalp krizinin riski genellikle kadınlara göre daha yüksektir. Ancak kadınlar menopoz sonrası dönemde artan riskle karşılaşabilmektedir.
- Obezite: Aşırı kilolu olmak veya obezite, kalp krizinin riskini artırabilmektedir.
- Hareketsiz Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz yapmamak, fiziksel aktivite eksikliği de kalp krizinin riskini artırabilmektedir.
- Stres: Kronik stres, kalp krizinin riskini etkileyebilmektedir.
Bu risk faktörleri, kişinin genel sağlık durumu ve genetik özellikleri ile birleşerek kalp krizi riskini belirlemektedir. Bu nedenle, bu risk faktörlerini kontrol altında tutmak ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, kalp krizi riskini azaltmaya yardımcı olabilmektedir.
Kalp Krizinin Belirtileri Nelerdir?
Kalp krizi belirtileri kişiden kişiye değişebilmektedir. Ancak yaygın olan belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Göğüs Ağrısı veya Rahatsızlık: Genellikle orta kısımda veya sol göğüs bölgesinde hissedilmektedir. Ağrı, birkaç dakika boyunca devam edebilmekte veya gelip gidebilmektedir.
- Üst Vücutta Ağrı veya Rahatsızlık: Kollar, boyun, çene, sırt veya mide bölgesinde ağrı hissedilebilmektedir.
- Nefes Darlığı: Solunum güçlüğü veya hızlı nefes alma durumu ortaya çıkabilmektedir.
- Soğuk Terleme, Baş Dönmesi veya Bayılma Hissi: Vücutta terleme artışı, baş dönmesi veya bayılma belirtileri gözlemlenebilmektedir.
Kalp Krizi Anında Yapılması Gerekenler
Kalp krizi anında yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:
- Hemen 112'yi Arayın: Belirtiler hissedildiğinde hemen acil yardım çağrısı yapmak önemlidir. Türkiye'de 112 acil servisi, hızlı ve etkili müdahale için gereken kaynaklara sahiptir. Herhangi bir gecikme hayati risk taşıyabilmektedir.
- Rahatlatıcı Bir Ortam Sağlayın: Kalp krizi geçiren kişiyi sakinleştirmek ve rahatlatmak önemlidir. Panik ve stres, durumu daha da kötüleştirebilmektedir.
- Kişisel Bilgileri Hazır Tutun: Acil sağlık ekibine kişinin adı, yaş ve mevcut sağlık durumu hakkında bilgi vermek önemlidir. Eğer kişi belirli ilaçları kullanıyorsa, bunları belirtmek de hayati önem taşımaktadır.
- Kişinin Durumunu İzleyin: Hastanın durumu dikkatlice izlenmelidir. Bilincini kaybederse ve kişi nefes almıyorsa CPR eğitimine sahipseniz müdahalede bulunabilirsiniz.
- Bilincini Kaybeden Kişinin Yan Çevrilmesine Yardımcı Olun: Bilincini kaybeden bir kişinin yan çevrilmesi, solunum yollarının açık kalmasına yardımcı olabilmektedir. Ancak kişinin boyun veya sırtında bir yaralanma şüphesi varsa, bu adım atılmamalıdır.
- Yakınlarını Bilgilendirin: Kalp krizi geçiren kişinin yakınlarına durumu hakkında bilgi vermek, onların da bilinçli ve yardımcı olmaya hazır olmalarını sağlamaktadır.
Kriz anında yalnızsanız ilk olarak 112’yi aramalı ve sakin kalmaya çalışmalısınız. Size hemen ulaşabilecek birileri var ise onlarla iletişime geçmelisiniz. Aynı zamanda yapabiliyorsanız bulunduğunuz ortama sağlık profesyonellerinin girebilmesi için gerekli ortamı hazırlamalısınız. (Evin, apartmanın kapısını açık tutmak gibi.)