Anevrizma Hakkında Bilmeniz Gereken 7 Detay
Anevrizma, damar duvarının zayıflığından kaynaklanan ve damarın anormal bir şekilde genişlemesine yol açan bir durumdur. Bu önemli sağlık sorunu hakkında bilmeniz gereken birçok detay bulunmaktadır.
Anevrizma Nedir?
Anevrizma, bir damarın duvarının zayıflaması sonucu damarın genişleyip balonlaşmasıdır. Bu durum, damarın normalden daha büyük olmasına ve hatta zamanla yırtılmasına yol açabilmektedir. En sık görülen türleri, beyin (intrakraniyal) anevrizmaları, karın (abdominal) aort anevrizmaları ve torasik aort anevrizmalarıdır.
Anevrizma Türleri Nelerdir?
Anevrizma, bulunduğu bölgeye göre çeşitli tiplere ayrılmaktadır. Yaygın türleri aşağıdaki gibidir:
- Beyin (İntrakranial) Anevrizmalar: Beyin anevrizmaları, beyindeki kan damarlarının zayıflaması sonucu oluşmaktadır.
- Karın (Abdominal) Aort Anevrizmaları: Karın aort anevrizmaları, karın bölgesindeki ana damar olan aortun genişlemesi sonucu oluşmaktadır.
- Torasik Aort Anevrizmaları: Torasik aort anevrizmaları, göğüs bölgesindeki aort damarında meydana gelmektedir.
- Periferik Arter Anevrizmaları: Periferik arter anevrizmaları, vücudun diğer bölgelerindeki arterlerde meydana gelmektedir.
- Visseral Arter Anevrizmaları: Visseral arter anevrizmaları, karın iç organlarının beslenmesini sağlayan damarlarda oluşmaktadır.
- Fusiform ve Sakküler Anevrizmalar: Fusiform anevrizmalar, damarın tüm çevresinde genişlemiş bir şekilde oluşurken; sakküler anevrizmalar, damarın bir tarafında balonlaşma şeklinde oluşmaktadır.
Belirtileri Nelerdir?
Anevrizmanın belirtileri, anevrizmanın bulunduğu bölgeye ve ayrıca büyüklüğüne bağlı olarak değişebilmektedir. Bazıları belirti vermezken, diğerleri şiddetli belirtilere neden olabilmektedir. Genel belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Baş Ağrısı
- Karın Ağrısı
- Sırt Ağrısı
- Bulantı ve Kusma
- Gözde Belirtiler
- Konuşma ve Koordinasyon Sorunları
- Nabızda Değişiklikler
- Hipertansiyon Belirtileri
Anevrizmanın Risk Faktörleri Nelerdir?
Anevrizmanın risk faktörleri, anevrizma gelişme olasılığını artıran çeşitli faktörlerdir. Bu risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
- Yaş: Anevrizmanın riski yaşla birlikte artmaktadır. Özellikle 40 yaşın üzerindeki bireylerde anevrizma riski daha yüksektir.
- Cinsiyet: Erkeklerin, kadınlara kıyasla anevrizmayı geliştirme riski daha yüksektir.
- Aile Öyküsü: Anevrizma geçmişi olan aile bireyleri, anevrizmayı geliştirme riski altında olabilmektedir.
- Sigara İçme: Sigara içmek, anevrizmanın riskini artırmakta ve ayrıca anevrizmanın boyutunu büyütebilmektedir.
- Damar Hastalıkları: Bazı damar hastalıkları, anevrizmanın oluşumunu teşvik edebilmektedir. Örneğin; arteriyoskleroz, arterit gibi durumlar anevrizmanın riskini artırabilmektedir.
Anevrizma Nasıl Teşhis Edilir?
Anevrizma teşhisi genellikle görüntüleme testleri kullanılarak konmaktadır. Bu testler, anevrizmanın büyüklüğünü, konumunu ve potansiyel risklerini değerlendirmeye yardımcı olmaktadır. Teşhisinde sıkça kullanılan görüntüleme testleri aşağıdaki gibidir:
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: BT taraması, anevrizma teşhisi için sıkça kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG, manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanarak detaylı görüntüler elde etmeye yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir.
- Ultrasonografi: Ultrasonografi, yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak vücudun içindeki organları ve dokuları görüntülemeye yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir.
- Dijital Subtraksiyon Anjiyografi (DSA): DSA, damarların görüntülenmesi için kullanılan özel bir radyolojik görüntüleme tekniğidir.
- Beyin Anjiyografi: Beyin anjiyografisi, beyin damarlarının görüntülenmesi için kullanılan bir görüntüleme testidir.
Anevrizma Tedavisi Nasıl Yapılır?
Anevrizma tedavisi; anevrizmanın türüne, büyüklüğüne, konumuna ve ayrıca hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenmektedir. Tedavi seçenekleri arasında gözlem, ilaç tedavisi, cerrahi müdahale bulunabilmektedir.
- Gözlem: Küçük ve istikrarlı anevrizmalar genellikle düzenli izlemeye ihtiyaç duymaktadır.
- İlaç Tedavisi: Önerilen ilaçlar, kan basıncını kontrol altında tutmaya yardımcı olabilmektedir. Yüksek kan basıncı, anevrizmanın büyümesini ve ayrıca yırtılma riskini artırabilmektedir. Kan basıncını düşürmek için hipertansiyon ilaçları kullanılabilmektedir.
- Cerrahi Müdahale: Anevrizmanın boyutu, konumu ve riskleri göz önüne alındığında, cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Cerrahi tedavi, anevrizmanın tamamen çıkarılmasını veya kan damarının onarılmasını içermektedir.
Önleme ve Korunma
Anevrizmanın riskini azaltmanın bazı yolları vardır. Bunlar arasında sigara içmemek, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir diyet sürdürmek, yüksek kan basıncını kontrol altında tutmak ve düzenli doktor kontrollerine gitmek yer almaktadır. Ayrıca anevrizma geçmişi olan aile bireyleri düzenli doktor kontrolleri ve belirli tarama testleri için izlenmelidir.